INFORMACJA
Lublin, 20.11.2019r
INFORMACJA
ze spotkania zorganizowanego przez Radę NOT w Lublinie ul. M.C. Skłodowskiej 3, w sprawie koncepcji programowo-przestrzennej rewitalizacji i przebudowy zbiornika Zemborzyce opracowanej przez WTU Sp. z o.o. w Krakowie w 2019r na zlecenie Państwowe Gospodarstwo Wodne-Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie.
Spotkanie prowadził Prezes Zarządu Rady NOT w Lublinie , który powitał przedstawicieli zainteresowanych instytucji i specjalistów z dziedziny hydrotechniki w/g załączonejlisty obecności.
Podkreślił, że podstawowym celem spotkania jest zapoznanie się z koncepcją programowo-przestrzenną rewitalizacji i przebudowy zbiornika Zemborzyce i w toku dyskusji ustosunkowanie się do proponowanych rozwiązań na etapie koncepcji.
Prowadzący spotkanie zaproponował przedstawienie szczegółowych rozwiązań wariantowych koncepcji przez przedstawicieli Państwowe Gospodarstwo Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie.
PGWP Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie przedstawił warianty rozwiązań;
I wariant – przebudowa zapory czołowej i jazu, wykonanie przepławki dla ryb i spustów dennych oraz przy częściowo spuszczonej wodzie usunięcie osadów w ilości 1,3mln. M3 – koszt rewitalizacji 118mln zł.
II wariant – wykonanie prac jak w wariancie I oraz wykonanie zbiornika wstępnego o pow. 35 ha.
Osady w obydwu wariantach tłoczone będą rurociągami t do wibaków a następnie po odsączeniu wody i osuszeniu urobku odwożone będą do zagospodarowania rolniczego – koszt rewitalizacji 175mln zł.
III wariant – woda opuszczona ze zbiornika, zapora czołowa uszczelniona, jaz do przebudowy, po odsączeniu czaszy zbiornika wywóz osadu i podłoża torfowego miąższości 2-4m w ilości 7.5mln m3. – koszt realizacji 670mln zł.
Do realizacji przedsięwzięcia istnieje możliwość uzyskania dotacji.
Czas realizacji robót do w/w wariantów minimum 4 lata z możliwością wydłużenia okresu realizacji w zależności od zakresu robót.
Omówiono sprawy związane z monitoringiem czystości wód w zbiorniku Zemborzyce i rzeki Bystrzycy.
Następnie prowadzący spotkanie zaprosił do odniesienia się w dyskusji do proponowanych wariantów, udzielając głosu rzeczoznawcy PZITS w celu zaprezentowania swoich propozycji modernizacji zbiornika, który podkreślił, że proponowane rozwiązania hydrotechniczne w/w wariantów pomijają zastosowanie urządzeń do biologicznego oczyszczania w tym dotleniania wody i likwidacji zakwitów sinicowych. Bez spełnienia wymogu czystości wody w zbiorniku rozwiązania te nie spełnią oczekiwań społeczności Lublina.
W swoim rozwiązaniu proponuje:
- osadnik wstępny ze ścianką Larsena
- biologiczne oczyszczanie zbiornika
- kontrolę i likwidację zakwitu sinic
Przewiduje utworzenie zbiornika wstępnego o pojemności 1,0mnl m3 i pow. 30,0 ha w części czołowej do zbiornika oraz pozyskanie terenów do składowiska częściowo usuniętych osadów metodą hydromechaniczną.
Biologiczne oczyszczenie zalewu przez zastosowanie podwodnych reaktorów z biomasą rozmieszczonych na dnie. Do kontroli zakwitu sinic proponuje się generatory ultradźwiękowe LGS powodujące obumieranie sinic i ich mineralizację.
Zgodnie z opinią autora żadne z proponowanych rozwiązań przez Wody Polskie nie zapewnia czystości wody w zbiorniku. Niedopuszczalne są rozwiązania wg wariantu III – spuszczenia wody i usunięcia warstwy torfu co wpłynie na zniszczenie istniejącego ekosystemu wodnego w tym dla ujęcia wody Prawiedniki. Zgłaszam chęć współpracy z Wodami Polskimi.
Prof. U.P. – usunięcie osadów w ilości 1,2mln m3 spowoduje zwiększenie głębokości ok. 0,5m a ich wykorzystanie jest wątpliwe z uwagi na zanieczyszczenie.
Niedopuszczalne wg wariantu III jest usunięcie warstwy ok 4,0m torfu z uwagi na ujęcie wody Prawiedniki i sąsiadujące lasy w okresie utrzymującej się suszy. Proponuje się zastosowanie ochrony rzeki Bystrzycy w górnej zlewni poprzez kontrolę i wykonanie oczyszczalni ścieków.
Przedstawiciel PZITS – zapora i jaz nie zagrażają w istniejącym stanie bezpieczeństwu obiektu, a woda w zbiorniku służy rekreacji i zasileniu wód dla Wrotkowa a zalegający w podłożu torf zabezpiecza wody podziemne. Należy badać jakość wód na pojawiające się sinice i szukać sposobów ich ograniczania.
Rzeczoznawca SITWMel– rewitalizacja zbiornika jest niezbędna jednak wymaga ona dodatkowych badań i akceptacji instytucji ekologicznych i społeczeństwa m. Lublina. Pogłębienie zbiornika spowoduje zmniejszenie temperatury wody i należy dążyć do minimalizacji sinic.
Należy badać czystość wód rzeki Bystrzycy powyżej zbiornika i prowadzić kontrolę oczyszczalni ścieków i szamb.
Przedstawiciel LWMŚ – Zalew Zemborzycki objęty jest monitoringiem środowiska. Kontroli podlegająfitoplankton, sinice i glony. W skali 5 stopniowej zbiornik posiada 4 a dyrektywa mówi o klasie 2.Zagrożenie dla kąpiących się są toksyczne sinice, szczególnie dla alergików.
Występujący w podłożu torf jest kwaśny i wydobycie na odkład i dłuższym składowaniu spowoduje jego zmurszenie, a odciekająca woda zanieczyszczenie. Osady denne nie są badane.
Rozwiązania wariantu III nie można pozytywnie ocenić.
Przedstawicie l – Polgeol S.A. usunięcie warstwy torfu wg wariantu III to ograniczenie warstwy filtracyjnego ujęcia wody w Prawiednikach dla m.Lublina w ilości 70mln m3.
Złożone osady w górnej części zbiornika mogą również zawierać zanieczyszczenia niekorzystne dla tego ujęcia.
Przedstawiciel W.I.O.Ś.– za jakość wody w rzece powyżej zbiornika odpowiedzialne są Urzędy Gmini władze samorządowe. Oczyszczalnie ścieków w Bełżycach i Byczkowie są kontrolowane.
Analizy wody wykonuje Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
Przedstawiciel administracji miasta Lublin – stan zapory czołowej jest dobry, który wynika z przeprowadzonych oresowych, różnych wieloletnich ocen stanu technicznego i nie zagraża bezpieczeństwu zbiornika.
Ze względu na zagrożenie powodziowe nie powinien być w tym miejscu usytuowany.
W wyniku 45 lat eksploatacji jego głębokość zmniejszyła się 2-3m a zamulenie wynosi 0,4-0,8m, a rocznie przybywa 2cm zanieczyszczeń osadu.
Głębokość średnio 2-3m zbiornika powoduje nagrzewaniu się wody i występowania sinic.
Analiza osadów wykazała związki azotu i fosforu, które spływają z pól do rzek i nadają się do rekultywacji terenów zdegradowanych.
Zanieczyszczenie wody spowodowane jest również działalnością wędkarzy – co stanowi 15% zanieczyszczeń.
-3-
Gwarantem finansowym przedstawionych wariantów rewitalizacji zbiornika Zemborzyce są Wody Polskie.
Przedstawiciel Elzo gmina Zamość- woda w zbiorniku i w zlewni rzeki Bystrzyca winna być na bieżąco kontrolowana i monitorowana.
Przedstawiciel WÓD POLSKICH – omówił stan zanieczyszczeń wód w zbiorniku i rzeki Bystrzyca, które w warunkach małej głębokości zbiornika i nagrzewaniu się wody, powodują zakwity sinice i glony.
Badania zawartości tlenu w wodzie zbiornika wykazały 5mmg /dem3 w okresie ostatnich 3 lat.
Dla poprawy czystości wody w zbiorniku należy dostosować odpowiednie gatunki ryb a w szczególności niepożądaną rybą jest leszcz i do ich ograniczenia zwiększyć ilość ryb drapieżnych.
Przewodniczący spotkania podziękował przybyłym i poinformował, że po przeanalizowaniu głosów w dyskusji zostaną opracowane wnioski do wykorzystania w dalszych opracowaniach, które pozwolą na dokonanie wyboru optymalnego wariantu przez Wody Polskie
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie.
W wyniku konsultacji podjęto uchwalę popierającą II wariant rozwiązań rewitalizacji Zalewu Zemborzyckiego z następującymi uwagami:
1) Wykonanie szczegółowych badań zapory czołowej i jazu, które zapewnią bezpieczeństwo tych urządzeń na etapie realizacji i późniejszej eksploatacji.
2)Wybudować zbiornik wstępny zgodnie z przedstawioną koncepcją Wód Polskich
3)Zebrać warstwę osadów dennych i wykorzystać je do rekultywacji gruntu.
4)Zlecić odpowiednim jednostkom naukowym opracowanie technologii redukcji sinic w zbiorniku głównym.
Proponowane rozwiązania są wynikiem różnych koncepcji ujawnionych podczas dyskusji.
Środowisko techniczne NOT deklaruje dalszą współpracę przy opracowaniu końcowej koncepcji rewitalizacji Zalewu Zemborzyckiego.
Opracował:
Stanisław Tryksza